40 skref til minna sorps

KAUPA MINNA – KAUPA VISTVÆNT

Bea Johnson hefur komið fram með frábæra leið til að minnka heimilissorpið með nálguninni Líf án sorps („Zero Waste“). Ég setti smá umfjöllun um það hér á þessari heimasíðu. Hvet alla til að kynna sér Beu og Líf án sorps – það veitir manni þvílíkan innblástur!

Ég ákvað að gamni að setja líka upp lista yfir 40 skref sem við höfum verið að æfa okkur að taka í hinu daglega amstri til að minnka sorpið, svona í anda Lífs án sorps:

1. Kaupa minna – sérstaklega af því sem talist getur óþarfi, smádót, drasl eða gerviþörf. Best er að horfa á öll innkaup í gegnum krítísk gleraugu og velta fyrir sér: „Er þetta nú alveg nauðsynlegt? Þetta verður á endanum að rusli. Úr hverju er varan? Hvernig eru umbúðirnar? Get ég keypt vöruna/staðgönguvöru úr vistvænni efnum/vistvænni umbúðum/notaða? … osfrv.“ 

2. Minnka matarsóun t.d. með því að elda rétt magn, nýta afganga og frysta.

 

3. Hætta að kaupa vatn í plastflöskum. Vera með fjölnota flösku alltaf tiltæka sem hægt er að fylla á – líka í útlöndum. 😉

4. Kaupa notað. Það minnkar sóun á verðmætum, peningum og umbúðum! Geggjað! Hægt er að leita til fjölda Facebook síðna, Blands, Góða hirðisins, Kolaportsins, Rauðakrossbúða, Hertex og annarra nytjamarkaða.

5. Gefa heillega hluti sem hætt er að nota til vina, ættingja, safnanna af ýmsu tagi, Rauða krossins eða annarra nytjamarkaða – nú eða selja þá. 😉 Þetta stuðlar að virkari markaði á notuðum hlutum.

6. Kaupa vörur sem hægt er að fylla á í eigin ílát, til dæmis í eftirfarandi verslunum:

• Matarbúr Kaju, Akranesi – mikið úrval af matvöru fyrir umbúðalaus innkaup.
• Vistvera, Grímsbæ – umbúðalaust tannkrem og sápur af ýmsu tagi.
• Bændur í bænum – lífrænt grænmeti, ávextir og olía o.fl.
• Frú Lauga – grænmeti, ávextir og olía o.fl.
• Heilsuhúsið – áfyllingar á sápu fyrir heimilisþrif, te o.fl.
• Krydd og tehúsið – umbúðalaust krydd og te.
• Græna stofan, hárgreiðslustofa – áfyllingar á sjampó og hárnæringu.
• Hagkaup – hnetu- og nammibarir.

7. Kaupa/þiggja aldrei plastpoka heldur vera með mismunandi fjölnota poka alltaf á takteinum í töskunni, í bílnum og/eða á hjólinu – nú eða stinga því keypta bara ofan í tösku eða halda á því. 😉

 

8. Hætta að nota nestispoka og plastfilmur. Nota frekar fjölnota ílát, vaxpappír og/eða margnýta plastpoka af vörum sem þegar hafa verið keyptar inn á heimilið. Pokar undan morgunkorninu eru til dæmis mjög góðir!

9. Nota fjölnota poka eða endurnýta aðra poka undir brauð, sætabrauð, grænmeti og ávexti – ef þarf að setja vörurnar í einhvers konar umbúðir á annað borð.

10. Minnka gos- og sælgætisneyslu. 

11. Fara með fjölnota ílát í kjöt- og fiskborð verslanna og fá afurðir afhendar í þau.

 

12. Fara með fjölnota ílát undir ís, safa og brottnámsfæði/útrétti (e. ,,take away”). 

13. Hætta að nota/kaupa einnota borðbúnað (hnífapör, glös, diskar, rör o.þ.h.) bæði heima fyrir og á ferðinni. Það er til dæmis auðvelt að afþakka rör á veitingastaðnum, koma með eigin skeið í ísbúðina eða hnífapör á stað sem býður bara upp á plasthnífapör. Ekki vitlaust að vera með „skaffal“ í töskunni eða skeið og hnífapör tiltæk í bílnum.

 

14. Fara með fjölnota ílát á veitingastaðinn ef matarafgangur verður eftir sem hægt er að taka með heim. 

15. Nota fjölnota bolla þegar kaffibolli er keyptur á ferðinni – jafnvel taka einn slíkan með í flugvélina!

16. Ekki nota einnota kaffihylki þegar hellt er upp á kaffi.

 

Einnota kaffihylki

17. Vera opin/n fyrir því að hafna innkaupum á vöru sem er í óumhverfisvænum umbúðum eða gerðar úr óumhverfisvænum efnum og finna í staðinn aðra umhverfisvænni lausn. Dæmi: þvottaklemmur, herðatré, skurðarbretti, eldhúsáhöld, leikföng,  tannburstar og uppþvottaburstar úr við frekar en plasti. Auðvitað er ekki alltaf til alveg samskonar vara í umhverfisvænni búning, en oft er hægt að finna umhverfisvænni leið sem þjónar sama tilgangi engu að síður. Dæmi: íslensk súkkulaðiísterta í eftirrétt, í stað súkkulaðimúsar í plastbollum innflutt frá útlöndum. Hér er gott að vera opin fyrir lausnum. 😉       

18. Sneiða fram hjá magntilboðum þar sem tveimur eða fleiri vörum er pakkað saman í plast tilboðsins vegna. Ef ég þarf að kaupa gos eða bjór reyni ég til dæmis að sneiða fram hjá kippum í plasti; kaupi frekar stakar dósir. Það munar oft ekki nema einhverju klinki í verði.

19. Þiggja aldrei ,,freebies”, þ.e. varning ýmis konar sem fyrirtæki gefa í markaðssetningar- og sölutilgangi og hefur gjarnan skammtíma notagildi fyrir viðtakanda (dæmi: smáleikföng, merktir pennar, bolir, prufur, hlutir sem gefnir eru um borð í flugvélum, á hótelherbergjum og í bönkum o.s.frv.).

20. Minnka/hætta neyslu á dýraafurðum – já, ég hef þetta hér með þó við séum ekki alveg orðin 100% vegan eða grænmetisætur – en við erum á góðri leið með það. Þessar afurðir eru bara svo oft í miklum umbúðum. Þess fyrir utan er hreinlega umhverfisvænna að sneiða sem mest hjá þeim vörum.

21. Sneiða fram hjá vörum með glimmeri á, því glimmer er örplast.

22. Nota sápustykki í stað fljótandi sápu á salernum. Minni pakkningar og endast muuun lengur!

23. Nota sápustykki og uppþvottabursta úr við (fæst til dæmis á mistur.is og í Söstrene Grene) við uppvaskið.

24. Hætta að nota eldhúsrúllur og blautþurrkur, hvort sem er fyrir þrif og bleiusvæði. 

25. Hætta að nota mýkingarefni.

26. Kaupa umhverfisvænt þvottaefni í pappaöskjum, til dæmis Ecover, fæst í Bónus – og nota lítið í einu. Það er líka hægt að fara í Heilsuhúsið og kaupa áfyllingar af Ecover þvottaefni  í vökvaformi. Sumir nota einfaldlega edik og matarsóda…

27. Nota vatnsblandað edik í heimilisþrifin. Ég notast líka við scrubstone; það endist svo vel (t.d. miðað við Cif) og er gert úr umhverfisvænum efnum (a.m.k. tegundin sem ég kaupi). 

28. Nota tannbursta úr bambus í stað plasttannbursta (fæst t.d. í Fjarðarkaupum, Melabúðinni, Heilsuhúsinu og mistur.is).

 

29. Hætta/minnka notkun á eyrnapinnum – sérstaklega þeim sem eru með plastpinna og í miklum plastumbúðum.

30. Hætta/minnka notkun á hárnæringu og sjampói. Kaupa hárvörur sem eru ekki í plastumbúðum og/eða eru áfyllanlegar í fjölnota ílát (til dæmis er hægt að fá áfyllingu hjá hárgreiðslustofunni Græna Stofan, Óðinsgötu 7).

31. Nota taubleiur, fjölnota bómullarskífur, taudömubindi og álfabikar – í stað einnota.

32. Gefa gjafabréf og upplifanir af ýmsu tagi í tækifærisgjafir. Notaðar bækur frá fornbókasölum eru líka skemmtileg gjöf – þar geta leynst skemmtilegar gersemar!

33. Koma sér upp fjölnota veisluskrauti sem hægt er að nota aftur og aftur (það má líka vel nota sömu afmæliskertin í nokkur afmælis-skipti!) og sneiða almennt hjá öllu einnota dóti í veisluhöldunum. Ok, það kostar kannski meiri tíma í uppvaskið – en það sparar tímann í innkaupum í staðinn ;).

34. Endurnýta gjafapappír og pakkabönd sem koma inn á heimilið.

35. Búa til pakkamerkimiða fyrir alla fjölskyldumeðlimi á heimilinu og nota aftur og aftur…

36. Nota eldspýtur í stað kveikjara.

37. Nota fjölnota poka í garðvinnuna – gleymum bara þessum svörtu ruslapokum…

38. Koma með tillögur til nærumhverfis okkar um hluti sem má betur fara í þessum efnum – til dæmis hjá vinnuveitanda, skóla, verslunum, ræktinni o.s.frv.

39. Flokka vel allt það sem getur farið til endurvinnslu – líka lífrænan úrgang. Á sama tíma hafa í huga að því minna sorp (hvort sem það fer til endurvinnslu eða í landfyllingu/brennslu) – því betra!

40. Hafa gaman og njóta þessa skemmtilega verkefnis! Margt smátt gerir eitt stórt – og árangurinn leynir sér ekki. 🙂